Günümüzde gıda, kozmetik, kimya,
ilaç, taşımacılık, tekstil, matbaa, mobilya ve diğer üretim
ürünlerinde kullanılan karton, ambalajlama ve muhafaza amaçlı
tercih edilmektedir. Peki, karton nedir?
Karton, endüstriyel yolla hazırlanan
beyazlatılmamış odun hamurundan imal edilen, kalınlığı 4-10 mm
arasında değişkenlik gösteren çok katlı ve sert bir kağıt
türüdür. Kartonların üretim aşamasındaki bir eklenti ile yani
Manila kağıdıyla kaplandığında kartonun katlanabilme özelliği
olmaktadır. Ayrıca Manila kağıdıyla kaplanan kartonlar mum veya
parafinle işlenerek kağıt tabaklar üretilirken, yağlı kağıtla
kaplanarak ise salam, sosis gibi yiyeceklerin muhafazası için
ambalaj malzemeleri üretilmektedir. Renkli kağıtlarla kaplanan
kartonlardan da çeşitli şekerleme, çikolata ve kozmetik
kutularının yapımında yararlanılmaktadır.
'Karton nedir?' sorusuna
yapılacak en iyi açıklama ise kartonlara hammadde olan
mukavvaların, yüksek hassasiyet gerektiren makinalarda
üretilmesidir. Dakikada 1270 cm ve üzeri hızda üretim yapan
tekniklerler birlikte eğrilme ve deformasyon gibi bazı sorunların
oluşmaması için çok hassas mekanizmaları içerirler. Karton için
kağıtlar yüksek buhar basıncı ile oldukça fazla
nemlendirilirler. Böylelikle istenilen özelliklerde dalga hacmi
vermek ve tutkallamak için yumuşama yapılabilmektedir. Plakalar
tam olarak şekillendirildikten sonra bu nemden arındırılırlar.
Yeni formuyla 120-180 derecede kurutma işleminde tutulurlar. Çeşitli
kalınlıklarda üretilen kartonlar istenilen boy ve formlarda
tasarlanarak genelde ilk önce saman renginde üretilirler. Daha
sonra ise kaplama boya ile çeşitli renklerle tasarlanabilmektedir.
Karton üretiminde yaşanan teknolojik
ilerlemeler ile birlikte neme karşı dayanıklı, kolay
katlanabilir, gıda muhafazasına uygun, ağartıcı kullanılmadan
üretilen, PE, PP veya PET film lamine edilmiş hazır kartonlar
bunlardan başlıcalarıdır. Özel amaçlı yetiştirilen uzun
elyaflı ağaçlar üretimde kullanılarak yapılan kartonlar, klasik
kartonlardan daha düşük gramajda olmaktadır.
'Karton
nedir?' diyerek daha fazla bilgi öğrenmek isteyenler için
kartonun sadece karton olarak üretilmediği ilk etapta
söylenebilmektedir. Çünkü kartonun tek başına patlama, sertlik,
kopma, nem ve su işleme değerlerinin olmadığı yerlerde, yani
içine konulacak olan şeylerin özelliklerine göre karton ambalaj
üretiminde önemli bir hammadde olan kartonlar, bazı özel
işlemlere tabi tutulabilirler. Çünkü bazen başka iç ambalajla
daha desteklenebilir veya kullanılan karton empregne ile lamine
edilerek kullanıma sunulmaktadır.